Bilgi – Çim Hastalıkları | En önemli ve en sık rastlanan çim hastalıkları
Pembe Kar Küfü Microdochium nivale (eski adı: Fusarium nivale) |
|
Önemi: | En yaygın ve çok zararlı bir çim hastalığıdır. |
Dönemi: | Her mevsim, olumsuz koşullarda, çoğunlukla ilkbahar ve sonbaharda. |
Belirtiler: |
Önce küçük, koyu kahverengi veya turuncu renkli yuvarlak noktalar oluşur. Bunların sayısı ve büyüklüğü hızla artar. Ölen çimlerin olduğu yerlerde lekeler meydana gelir. Hastalanan çimler ıslak ve sümüksü bir görünüm kazanabilir. Lekelerin çoğu zaman koyu kahverengi halkaları vardır. Ortaları daha açık renklidir. Mantarın miseli (beyaz ilâ pembe) kimi zaman lekelerin kenarlarında görünür haldedir. Ölen yapraklar çoğu zaman birbirlerine yapışırlar. |
Nerede?: | Çok ince ve sık, kısmen yoğun olarak bakımı yapılan çimenliklerde, tüm çim türlerinde, kısmen de türe bağlıdır. |
Sebepler: | Nemli iklim koşulları ve nemli yüzeyler, aşırı yüksek azotlama, özellikle de sonbaharda, aşırı miktarlarda üst düzenleme, ama aynı zamanda alkali içeren koşullar hastalığı teşvik ediyor. |
Önleyici Uygulamalar: |
Ağaçların, çalılıkların, çit ve duvarların çimenliğin hemen yanı başına yerleştirilmemesiyle hava sirkülasyonunun arttırılması ya da drenaj yapılması vasıtasıyla, kalıcı yüzey neminin azaltılmasına yönelik önlemler. Havalandırma ve kumlama, suyu tutan keçeleşmiş çimleri giderme, suni yağmurlamayı kısıtlama, azot ve kireci, hastalığın yayılmasına müsait olan dönemlerde vermeme. Bitki kalıntılarını daima toplayıp alma. |
_____________________________________________________________ |
|
Kırmızı Uçluluk Laetisaria fuciformis (eski adı: Corticium fuciformis) |
|
Önemi: | Çok yaygın. Yoğun bulaşma halinde çimler tamamen ölebilir. Hasta çimler genelde tekrar iyileşir. |
Dönemi: | Yaz ve sonbaharda, yumuşak iklim koşullarında ve kışın da. |
Belirtiler:
|
Çimde leke biçimli, çoğu zaman pembe veya kırmızımsı özürlenmeler oluşur. Bunlara, hasta çimlerde yer alan iğne benzeri mantar hücreleri neden olur. Bu hücreler 25 mm boya ulaşabilir ve çoğunlukla dallıdır. Lekelerin kesin sınırları yoktur. çapları 20-50 mm ilâ 350 mm arasında değişir. Hastalık hafif seyrettiğinde çimlerin sadece uçları ölür. |
Nerede?: | Tüm çim türlerinde görülebilir. İngiliz çimi ve kırmızı yumak en sık hastalanan türlerdir. Özellikle de yavaş gelişen, yoğun bakım gerektiren yetiştirmelik türler etkilenmektedir. |
Sebepler: | Yetersiz besin maddesi temini. Özellikle yetersiz azot temini. Daha dayanıklı yetiştirmelik türlerin seçimi. |
Önleyici Uygulamalar: |
Azotla gübreleme yaz aylarında da yeterli nemle birlikte yapılmalıdır. Böylece büyüme teşvik edilir. Ancak aşırı azot verilmemelidir, yoksa pembe kar küfü hastalığı yayılabilir. |
_____________________________________________________________ |
|
Yaprak Lekesi Sclerotinia homoeocarpa |
|
Önemi: | Belirli bölgelerde, özellikle yoğun bakım yapılan çim tiplerinde. Bunun dışında fazla görülmez |
Dönemi: | Yaz ve sonbaharda. Küçük, yuvarlak lekeler oluşur (çapları yaklaşık 50 mm). Lekelerin kenarları nettir. Lekelerin içindeki çimler genelde ölür, kuru ve saman renginde olur. Yoğun bulaşmada münferit lekeler büyük zarar bölgeleri haline gelebilir. Kırmızı uçlulukla birlikte de görülebilir. |
Nerede?: | Tüm çim türlerinde görülebilir. İngiliz çimi ve kırmızı yumak en sık hastalanan türlerdir. Özellikle yavaş gelişen, yoğun bakım gerektiren,yetiştirmelik türler etkilenmektedir. |
Sebepler: | Dayanıksız çim türlerinin ve cinslerinin varlığı, besin maddeleri ve özellikle azot eksikliği, hastalığı teşvik eder. |
Önleyici Uygulamalar: |
Narin kırmızı yumağın dayanıklı türlerinin kullanılmalı ve azotlu dengeli besin maddesi temin edilmelidir. |
_____________________________________________________________ |
|
Çizgili Yaprak lekesi Helminthosporium vagans |
|
Önemi: | Çok yaygındır. Ancak nadiren önemli zararlara yol açar. |
Dönemi: | Her mevsim görülebilir. |
Belirtiler: | Çimlerde, renk ve büyüklükleri değişiklik arz edebilen, ama çoğunlukla kahverengi, siyah, zeytin yeşili veya pembe olabilen lekeler vardır. |
Nerede?: | Tüm çim ve ot türlerinde. |
Sebepler: | Blattflecken breiten sich besonders unter warm-humiden Bedingungen aus, gestreßte Pflanzen oder altes Gewebe werden am leichtesten befallen. |
Önleyici Uygulamalar: |
Özellikle sıcak ve nemli koşullarda yayılırlar. En kolay olarak problemli bitkiler veya eski dokular hastalanır. |
_____________________________________________________________ |
|
Yumuşak Çürüklük Ophiobolus graminis |
|
Önemi: | Çok yaygın bir hastalık değildir. Ancak elverişsiz şartlar altında ağır zararlara yol açabilir. |
Dönemi: | Yaz veya sonbaharda. Ancak hastalıklı alanlar yıl boyu varlıklarını koruyabilirler. |
Belirtiler: | Sarımtırak veya turuncu renkli çimlerden meydana gelen, 0,1-1,0 metre çaplı halkalar oluşur. Bunları, yaklaşık 0,1 metre çaplı, ölü çimlerden oluşan bir halka izler. Mantar köklere bulaşır ve böylece renk değişimine neden olur. Halkanın içinde, sadece hastalığa dayanıklı türler ve ayrık otları canlı kalır. |
Nerede?: | Her çim tipine musallat olabilir. Özellikle de narin tavusotunun egemen olduğu bölgelere. |
Sebepler: | Nemli yüzeyler ve alkalili pH değerleri hastalığı güçlendirir. Örneğin yaş, çimenli yollarda asitli toprak kireçlendiğinde bu hastalık ortaya çıkar. Ancak yeni tesislerde de görülür: Toprak zararlılardan arındırılmışsa veya bitkilerin yetişecek olduğu örtü kum veya lav gibi yabancı unsurlardan yapılandırılmışsa (burada ters yönde etki eden mantarların yokluğu etkin olmaktadır). |
Önleyici Uygulamalar: |
Hastalık yerleştiğinde, onu kontrol etmek zordur. Optimum bakımla önleyici uygulamaların gerçekleştirilmesi daha iyidir. Nem, iyi işleyen bir drenaj sistemiyle önlenebilir. Kireçleme gerekmediğinde, çimlerin bakımı ideal demektir. Gerekiyorsa da, bu işlem sonbaharda yapılmalıdır. İlkbaharda, akabinde asitli etkisi olan bir gübre, örneğin amonyum sülfat güherçilesi verilir. Topraktaki reaksiyon, üst düzenlemeye yönelik alkalili kumların kullanılmasıyla ve doğal olarak yüksek bir kireç muhteviyatı olan yağmurlama suyuyla da güçlendirilebilir. Bu etkenler bakım önlemlerinde dikkate alınmalıdır. |
_____________________________________________________________ |
|
Cadı Halkası Tip 1 Marasmius oreadas |
|
Önemi: | Nispeten sık bir şekilde çimenli yollarda ve benzeri alanlarda görülür. Burada büyük zarara yol açabilirler. Golf alanlarında, golf çimlerinde ve golf alanlarındaki ilk vuruş bölgelerinde daha nadir görülürler. |
Dönemi: | Halkalar birkaç yıl boyunca varlıklarını koruyabilirler. Ama belirtilerin en belirgin olduğu dönem, yaz mevsiminin kurak iklimidir. |
Belirtiler: | Birinci tip cadı halkaları çimleri öldürür ya da ağır hasara uğratırlar. İki tane halka mevcuttur. Bunlar kavis şeklinde ya da daireseldir. Güçlü, koyu yeşil renkli çimlerden meydana gelirler. Bu halkaların arasında ölü çimlerin oluşturduğu cansız bir halka meydana gelir. Mantar toprakta aşırı derecede susuzluğa yol açar. Bu da çimlerin kurumasına sebep olur. Halkanın alt tarafında sık ve beyazımsı bir misel örgüsü vardır. Kokusu tipik küflüdür. Küçük, sarımtırak kahverengi mantarlarsa, yaz ve sonbahar arasında dış halkada görülebilir. |
Nerede?: | Her çim türünde. |
Sebepler: | Koşullar henüz tam olarak araştırılmadı. Ancak yüzey ıslaklığı önemli olabilir. Cadı halkaları her toprak tipi üzerinde görülebilmektedir. Fakat en belirgin oldukları yerler, hafif ve kumlu topraklardır. |
Önleyici Uygulamalar: |
Tam olarak kurtulmak çok zor bir mücadele gerektiriyor. Çoğu zaman sadece hastalığın genişlemesi önlenebiliyor. Halkalar nadiren, taş kenarlıklar veya etrafları çevrili süs tarhları gibi toprağı sınırlayan engellerin ötesine geçebiliyor. Hastalıklı bölgelerin kazınması da çoğu zaman başarılı oluyor. Böylece halkalı alana ters yönde etki eden mantarlar girebiliyor. Bunlar hastalığın daha fazla yayılmasını önlüyor. Hastalıklı toprağın alınıp atılması da çok etkili, ama külfetli bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Mantarlara karşı kimyasal maddeler kullanılmadan önce, öncelikle suyun nüfuzunu önleyen tabakanın havalandırma yoluyla ve aktif maddeler kullanılarak yumuşatılmalıdır. |
_____________________________________________________________ |
|
Cadı Halkası Tip 2 Scleroderma ssp. |
|
Önemi: | Genelde çok ince çimenlik alanlarda (süs çimenliklerinde, golf çimlerinde) görülür. Ancak nadiren ağır zararlara yol açar. |
Dönemi: | Belirtiler daha ziyade yaz ve sonbahar mevsimlerinde belirgindir. Ancak mantarlar yıl boyunca varlıklarını korur. |
Belirtiler: | Halkalar, şeritler ya da kavisler ortaya çıkar. Bu bölgelerdeki çimler daha hızlı gelişir ve daha koyu renk tonlarına bürünür. Önemli zararlara sebep olmaz. Kimi zaman ikincil belirti olarak mantarların üreme organları görülür (şapkalı veya lamelli mantarlar). |
Nerede?: | Hemen hemen tüm çim türlerine musallat olabilir. İkinci tip en sık golf çimlerinde görülür. |
Sebepler: | Bilinmiyor. Ancak belirtiler azot eksikliğinde en belirgin düzeyde oluyor. |
Önleyici Uygulamalar: |
Çimlere zarar vermiyorsa, belirtilere genelde tahammül edilir. Ancak görünüm bozulabilir. Gelişme dönemi sırasında normalden fazla azot vererek ya da çevre alanlara demir sülfat tatbik ederek (bu durumda çevre alanlar koyu bir renk türüne bürünecektir) mantarları gizlemek mümkündür. |
_____________________________________________________________ |
|
Cadı Halkası Tip 3 Hygrophorus ssp. |
|
Önemi: | Çok yaygındır. Genelde çimlere zarar vermez. |
Dönemi: | Mantarlar yıl boyunca varlıklarını korur. Ancak halka yılın sadece kısa bir döneminde, çoğunlukla sonbaharda görülür. |
Belirtiler: | Mantarların etkinliği, daha güçlü ve koyu yeşil çimlerin yer aldığı bir halkanın oluşmasıyla ve mantarların üreme organlarının düzensiz bir biçimde görülmesiyle açığa çıkar. |
Nerede?: | Çoğu çimenliklerde görülebilir. Ancak çok yıpranan çimlerde daha sık görülür |
Sebepler: | Bilinmiyor. |
Önleyici Uygulamalar: |
Ağır zararlara sebep olmadığından, önleyici uygulamalara gerek yoktur. Hastalığın yayılmaması için, mantarların üreme organlarını –sporlar serbest bırakılmadan önce- elle alıp atmak mümkündür. |
_____________________________________________________________ |
|
Pas Mantarları Pucinia ssp. |
|
Önemi: | Hafif seyreden vakalar yaygınken, ağır vakalar nadirdir. |
Dönemi: | Yaz ve sonbahar mevsimleri. |
Belirtiler: | Bitkilerin yüzeylerinde turuncu veya kahverengi cerahatli kesecikler oluşur. Bunlar düzensiz dağılımlı veya çizgi şekilli olabilir. |
Nerede?: | Neredeyse tüm çim türlerinde görülebilir. Çimenlik alanlarda en çok İngiliz çimi ve çayır salkım otunda gözlenmektedir. |
Sebepler: | Nemli ve sıcak iklim koşulları. En sık olarak da, uzun ve biçilmemiş çimlerde görülür. Düzenli kesim hastalığı önleyebilir. |
Önleyici Uygulamalar: |
Dayanıklı, yetiştirmelik türlerin seçimi riski azaltabilir. |
_____________________________________________________________ |
|
Siyah Deri Hastalığı Rhizoctonia solani |
|
Önemi: | Çok nadirdir. Ama ortaya çıktığında çoğu zaman ağır seyreder. |
Dönemi: | Bütün gelişme dönemi boyunca. |
Belirtiler: | Mantar özellikle yeni ekim yapıldıktan sonra taze filizlere musallat olur ve düzensiz şekilde filizlenmelerine yol açabilir. Filizler ölür. |
Nerede?: | Tüm çim türlerinde görülebilir. Özellikle narin tavus otunda kırmızı yumakta, İngiliz çimi ve çayır salkım otunda görülmektedir. |
Sebepler: | Tohumlar genelde ekimden önce hastalıklıdır. Mantarların büyümesine dengesiz besin maddesi alımı yol açar. Özellikle de, potasyum ve magnezyum eksikliği ile eşzamanlı olarak aşırı azot ve fosfor verilirse. |
Önleyici Uygulamalar: |
Dengeli besin maddesi temini. Tohumların mantarlara karşı kimyasal maddelerle işlenmesi (örn. kaplamalı tohumların kullanılması). |
_____________________________________________________________ |
|
Gri kar Küfü Typhula incarnata |
|
Önemi: | İklim koşullarının seyrine göre kimi yıllarda ağır zararlara yol açabilir. |
Dönemi: | Sonbahar ya da kış aylarında, nemli ve soğuk iklim koşulları altında bulaşır. Ancak zararları ilkbaharın erken dönemlerinde ortaya çıkar. |
Belirtiler: | Maksimum 40 cm çaplı ölü çimlerin yer aldığı dairesel lekeler. Bitki yüzeylerinde soluk pembe ilâ beyazımsı mantar misilleri. Mantar kökleri çürütür ve böylece çimenlik alanın ölmesine yol açar. |
Nerede?: | Tüm çim türlerinde görülebilir. Özellikle de İngiliz çiminde (belirli yetiştirmelik türler) ve kırmızı yumakta. Kumlu topraklarda daha sıktır. |
Sebepler: | Aşırı nemli yüzey sıklaşmaları. Aşırı yüksek çimler. |
Önleyici Uygulamalar: |
Azotlu gübrelemeyi sonbaharda kısıtlayın. Kesim boyunu kıştan önce 3-3,5 cm düzeyinde tutun. Yüzeyi havalandırın, kumlayın ve çentin. |